Vücutları silindir şeklindedir. Bacaklar bulunmaz ama arka bacak kalıntıları mahmuz şeklinde görülebilir. (Türlere göre değişebilir) Bu cinsin bir özelliği gövdenin iki yanında da boyundan anal bölüme kadar uzanan bir oluk bulunmasıdır. Çenelerden başka palatin ve pterygoid kemikleri üzerinde dişler bulunur. Bazen vomer de dişlidir.

Pseudopus apodus (PALLAS) 1775
Oluklu Kertenkele

Occipital plak büyük ve belirgindir, başın üzeri büyük ve simetrik plaklarla kaplıdır.

Kulak deliği burun deliğinden daha küçük değildir ve kolayca fark edilebilir. Yılan olmadığı serbest göz kapakları ve kulak deliklerinden kolayca anlaşılır.

(Resmi büyütmek için üzerine tıklayınız)

Arka bacak kalıntıları birer mahmuz şeklinde mutlaka bulunur. Sırt pulları genç fertlerde daha belirgin olmak üzeri karinalıdır. Karın pulları ise gençlerde karinalı yaşlı bireylerde ise düzdür.

Renk ve desen durumu hayvanın yaşına göre oldukça değişmektedir. Gençlerde sırt tarafın zemin rengi açık kül rengidir, bunun üzerinde zikzak şeklinde enine koyu kahve rengi lekeler bulunur. Alt tarafı grimsi beyazdır. Başın yan taraflarında koyu kahverengi dikey çizgiler vardır.

Yaş ilerledikçe gri zemin rengi Sarı veya kahverengine dönüşür. Yaşlı fertler ise bakır kırmızısı rengindedir. Ergin hayvanın boyu 1 metre veya biraz daha fazla olabilir.

Yamaç yerlerdeki fundalık, dikenlik, çalılık ve taşlık mahallerde bulunur. 2000 metre yüksekliğe kadar görülür ama sık ormanlarda rastlanmaz. Kemiricilerin yuvalarını, çalı diplerini ve taş altlarını saklanma yeri olarak kullanır.

(Resmi büyütmek için üzerine tıklayınız)

Besinlerini, küçük fareler, salyangozlar, ve böcekler oluşturur. Bu tür zararlıları yediği için insanlar için çok faydalı hayvanlardır. Uysal bir hayvandır ele alındığında kesinlikle ısırmaz.

Takip edildiğinde çok hızlı kaçabilir 1-2 metre gittikten sonra durup dinlenir. Ovipardır bir dişi bir defada 10 kadar yumurta bırakır. Yumurtaların uzunluğu 32-46 mm. kadar olabilir.

Balkanlardan Kırım, Anadolu, Suriye, Irak, İran, Kafkasya ve oradan Türkistan'a kadar yayılmıştır. Türkiye'de İstanbul, İzmir, Trakya, Bursa, Aydın, Denizli, Adana, Antalya'da  Pseudopus apodus thracius alttürü, Amasya, Sinop, Ordu, Trabzon, Rize, Kağızman'da ise nominat alttür olan Pseudopus apodus apodus yaşar.